SİGORTA KUTULARI-ELEKTRİK PANOLARI
Sigorta kutusu küçük elektrik dağılımlarında kullandığımız elektrik pano tipidir.Genellikle plastikten oluşur.Elektrik panosu ise daha büyük sigorta muhafaza edebilen,işletme vb.yerlerde elektrik dağılımı için kullanılır.Sigorta kutusu küçük palastikten yapılır,elektrik panosu büyük sactan yapılır.Elektrik panolarında dış yapının önemli olduğu kadar.önemli olan kısım kullanılacak alana göre tasarlanması,iç malzemelerinde ona göre ayarlanmış olmasıdır.Meslekte öyle elektrik panoları ile karşılaşıyoruz ki,tse siz malzeme kullanımı,kaçak akım gibi roleleri olmayan,kablo dağılımları,atlamalar raysız ve ya kesiti ince kablolar ile yapılmış çeşit panolar ile karşılaşa biliyoruz.Ülkemizde malisef bu tür olaylardan yangın vb.olayların çok çıktığı görülmektedir.Bunun sebebi ise inşaat denetimlerinin az olması veya denetimlerin tam yapılmamasıdır.Bu yazımızda elektrik panosu nasıl olmalı,ev sigorta kutusunda neler bulunmalı vb. bilgiler ile sizleri aydınlatmaya çalışacağız.
ELEKTRİK PANOSU TİPLERİ
Ana Dağıtım Panosu
Elektrik te ana dağıtım panoları,binaya veya işletme iş yerine elektriğin dağıtım şirketinden sonraki,aboneye ilk giriş yeridir.Bu panonun görevi ana şebekeyi karşılamak ve diğer dağıtım panolarına transfer yapmaktır.Ana dağıtım panosu işletmenin veya binanın gücüne dağıtım panosu kat panosu hesaplamaları yapılır,ve ana şalter ile dağıtım panoları çıkışları hesaplanarak pano dizayn edilir.Jeneratör sistemi var ise,jeneratör transfer sistemide bu pano içerisine dahil edilir.Elektrik kompanzasyon sistemi ana dağıtım panosuna yakın yerde olmalıdır.Elektrik ana dağıtım panosu şalterleri kesinlile tse standarlarına uygun malzemeler olmalıdır.Pano sac kalınlığı hesaplanmalı,dağıtım baraları sağlam tutturulmalı ve kesitleri iyi hesaplanmalıdır.İzalatör vb.parçalar sağlıklı olmalıdır.Parafodur,faz sıralama rölesi,ısı şalter koruma rolesi vb.malzemlerimiz tam olmalıdır.Aksi taktirde yangın gibi afetlere davetiye vermiş oluruz.
Ana Dağıtım Panosu Özelliklerini Sıralayacak Olur İsek;
-Ana dağıtım panolarının iskeletleri için 40 x 40 x 4 mm köşebent veya benzeri profil demir kullanılır.
-Panolarda kullanılan sac ların en az 2 mm olmalıdır.
-Pano sacı üzerinde mekanik etki yapacak şalter ve kumanda elemanı yerleştirilecek ise sac 3 mm kalınlığında seçilmelidir.
-Ana dağıtım panolarının kullanılacağı tesise göre özellikleri değişmektedir. Eğer su kuyu pompaları gibi yerlerde harici özellikte ve ölçüm panosu, dağıtım panosu, dağıtım panosu ve konpanzasyon panosu birlikte montajlanır.
-Bazı küçük tesislerde ise elektrik sayacı ana dağıtım panusu, kompanzasyon panosu bir aradadır.
-Eski yönetmenliklere göre yapılmış tesislerde de elektrik sayaçlı ana dağıtım ve kompanzasyon panosu birliktedir.
-Yeni yönetmenliklere göre eğer direk tipi trafolu tesis ise, elektrik sayacı direk yanında montajlı ölçüm panosuna konulması gerek.
-Büyük tesislerin Ana dağıtım ponusunda; bakır baralar, çıkış şalterleri, akım trafoları bulunmaktadır.
-Şayet ana dağıtım panoları bina dışında montaj yapılacaksa harici tip özellikte olmalıdır.
-Fakat bina içinde montaj için dahili özellikte doğal havalandırmalı veya aspiratörlü olarak montaj yapılmalıdır. ( gerekli ise iç aydınlatma da konulabilir.)
-Ana dağıtım panoları ölçü aletleri de monte edilmelidir.
-Pano içlerinde bulunan bara’ lara dokunmayı engellemek için, şeffaf fiberglas cam ile bara’ ların üstü muhafazaya alınmalıdır.
-Panoların içinde bağlantı şeması olması gerekmektedir.
-Akım trafoları sayaç için ayrı,ölçüm cihazları için ayrı,kompanzasyon için ayrı olmalıdır.
-Çıkış şalterlerine enerji girişi bara’lardan yapılır.
-Elektrik sayacı için ana dağıtım panosunda ana giriş şalteri yanına mühürlü bölme yapılmalıdır.
Kat Dağıtım Panosu
uElektrik kat dağıtım panoları genellikle işletme tipi yerlerde uygulanmaktadır.Bulunduğu katın elektrik linye sisteminin toplandığı pano tipidir.Kat dağıtım panosu genellikle piriz ve aydınlatma guruplarından oluşmaktadır.Merkezi ups sistemi var ise onun dağılımıda aynı panodan bir bölme yapılarak veya yanına bir ayrı pano monta edilerek yapılabilir.Kat dağılım panolarında mutlaka gurupları ayırmalıyız.Ayrılan tüm guruplara ayrı ayrı kaçak akım roleleri uygulanmalıdır.Örnek verecek olur isek;piriz gurubu,aydınlatma gurubu,kilima,fankoil vb havalandırma gurubu.Bu guruplar için ayrı,ayrı gurup şalteri ve kaçak akım rolesi,mümkün ise faz sıralama rolesi gibi rolelerin kulllanılması yerinde bir karar olacaktır.Guruplar arası dağılım halojen kalın kesitli kablo ile yapılmalıdır.Gurup içi dağılımda ray dağıtım barası kullanılması sağlıklı olacaktır.Kat dağıtım panoları montajını şaft yakınlarına yapmamız yerinde bir uygulama olacaktır.Sonraki ilave işlerde işimizi kolaylaştıracak ve kablo çekimlerinde kolaylık sağlayacaktır.
Kat Dağıtım Panosu Özellikleri ve Bulunması Gerekenler
-Panomuzun iç kısımında gurup raylar olmalıdır.
-Panomuz guruplarında kaçak akım roleleri bulunmalıdır.
-Guruplar bir birine karışmamalıdır.
-Her gurubun sigorta amperi alıcılara göre hesaplanmalıdır.
-Ups gurubu aynı pano içerisine alınmamalı mutlaka ayrı bir pano veya ayrılmış çiftli pano kullanılmalıdır.
-Sigorta dağılımlarında ray bara sistemi kullanılmalıdır.
-Gurupların kaçak akım roleleri 30 ma ve ya 0.03 ma özellikli olmalıdır.Sigorta Kutusu (Ev Tipi Sigorta Sistemleri)Sigorta kutuları genellikle küçük işletmelerde ve evlerde